Çiyan veya Kırkayak Teraryumu

Çiyan ve Kırkayak Teraryumu: Bakımı, Kurulumu ve Türleri

Çiyanlar ve kırkayaklar, doğanın özellikle en ilginç eklem bacaklıları arasında yer alır. Ayrıca çiyanlar hızlı, yırtıcı ve zehirli avcılarken, kırkayaklar daha yavaş hareket eden, bitki ve çürüyen organik maddelerle beslenen canlılardır. Ancak son yıllarda egzotik evcil hayvan besleme hobisi yaygınlaştıkça, çiyan ve kırkayaklar da teraryum hobisinin popüler türleri arasına girmiştir.

Bu makalede, çiyan ve kırkayaklar için en uygun teraryum ortamının nasıl oluşturulacağını, bakım ihtiyaçlarını ve beslenme düzenlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Çiyan ve Kırkayak Arasındaki Farklar

Çiyanlar ve kırkayaklar sıklıkla karıştırılan iki farklı eklem bacaklı grubudur. Ancak bu iki tür arasında önemli farklar vardır:

Çiyan veya Kırkayak Teraryumu
Çiyan teraryumu nasıl kurulur? – Çiyanlar için uygun sıcaklık, nem ve zemin şartlarını öğrenin.

  • Çiyanlar (Chilopoda): Zehirlidir, etçildir ve özellikle avlarını hızlıca yakalayarak öldürürler. Ek olarak uzun, yassı gövdeleri vardır ve her vücut segmentinde bir çift bacak bulunmaktadır.
  • Kırkayaklar (Diplopoda): Zehirsizdir, genellikle otçuldur ve çürümüş bitkilerle beslenirler. Silindirik gövdeleri vardır ve her vücut segmentinde iki çift bacak bulunmaktadır.

Çiyanlar, egzotik koleksiyoncular için daha heyecan verici olsa da, agresif doğaları nedeniyle deneyimli teraryum sahiplerine önerilmektedir. Kırkayaklar ise özellikle yeni başlayanlar için daha güvenli ve bakımı kolay bir seçenektir.

Çiyan ve Kırkayak Teraryumu Kurulumu

Teraryum kurarken, hem çiyanların hem de kırkayakların doğal yaşam alanlarını taklit etmek önemlidir.

Çiyan veya Kırkayak Teraryumu Boyutu ve Malzemeleri

Çiyan ve kırkayaklar için uygun bir teraryum hazırlarken aşağıdaki malzemeler gereklidir:

  • Teraryum Kabı: En az 30x30x30 cm ölçülerinde olmalıdır. Ayrıca büyük türler için daha geniş alan sağlanmalıdır.
  • Kapaklı ve Havalandırmalı Yapı: Çiyanlar ve bazı kırkayaklar tırmanır, bu yüzden kaçmalarını önlemek için güvenli bir kapak gerekmektedir.
  • Zemin Malzemesi: Hindistan cevizi torfu, sphagnum yosunu ve yaprak çürüntüsü gibi nem tutan malzemeler idealdir.
  • Saklanma Alanları: Ağaç kabukları, taşlar ve özellikle yaprak kümeleri çiyan ve kırkayakların stres seviyesini azaltır.
  • Nem Seviyesi: Çoğu tür özellikle yüksek nem seviyesini tercih eder (%60-80 arasında olmalıdır).
  • Sıcaklık: 20-28°C sıcaklık aralığı uygundur. Tropikal türler için ısıtıcı pedler kullanılmaktadır.

Dünyanın farklı bölgelerinde bulunan ünlü akvaryumlar da, benzer şekilde doğal yaşam alanlarını koruma ve tanıtma amacı taşır. Örneğin, Dubai Akvaryumu devasa cam yapısıyla su altı canlılarının doğal ortamlarını sergilerken, İstanbul Akvaryumu da çeşitli ekosistemleri koruma altına almıştır.

Çiyan ve Kırkayak Türleri

Farklı türler, farklı bakım ihtiyaçlarına sahiptir. Teraryum hobisinde popüler olan bazı çiyan ve kırkayak türleri şunlardır:

Çiyan veya Kırkayak Teraryumu
Çiyanlar için güvenli teraryum nasıl yapılır? – Çiyanların kaçmasını önlemek ve güvenli bir ortam sağlamak için ipuçları.

Popüler Çiyan Türleri

  • Scolopendra subspinipes (Vietnam Dev Çiyanı): Büyük ve saldırgan bir türdür, 20 cm’ye kadar uzar.
  • Scolopendra gigantea (Amazon Dev Çiyanı): Dünyanın en büyük çiyanlarından biri olup, 30 cm’ye kadar büyür.
  • Ethmostigmus rubripes (Avustralya Dev Çiyanı): Renkli ve etkileyici bir görünüme sahiptir.

Popüler Kırkayak Türleri

  • Archispirostreptus gigas (Afrika Dev Kırkayağı): 30 cm’ye kadar uzayabilen, en büyük kırkayak türlerinden biridir.
  • Narceus americanus (Kuzey Amerika Kırkayağı): Küçük ve bakımı kolay bir türdür, yeni başlayanlar için uygundur.
  • Trigoniulus corallinus (Hint Kırkayağı): Kırmızımsı rengiyle dikkat çeker ve tropikal ortamlarda yaşar.

Bazı su altı canlıları da çiyanlara benzer şekilde etkileyici ve korkutucu görünümleriyle bilinir. Örneğin, Shark Reef Akvaryumu içinde bulunan köpek balıkları, avcı doğalarıyla su altı dünyasının çiyanları gibi düşünülmektedir.

Beslenme ve Su İhtiyacı

Çiyanlar etçil olduğu için canlı veya dondurulan böceklerle beslenmelidir. Kırkayaklar ise bitkisel besinleri tercih eder.

  • Çiyanların Diyeti: Hamamböceği, cırcır böceği, solucan ve küçük fareler (büyük türler için).
  • Kırkayakların Diyeti: Çürümüş yapraklar, sebzeler, mantarlar ve kalsiyum kaynağı olarak ezilen yumurta kabukları.
  • Su Kabı: Küçük ve sığ bir kap içinde temiz su bulundurulmalıdır. Kırkayaklar nemli ortamlarda sıvı ihtiyaçlarını büyük ölçüde ortamdan karşılar.

Okyanus dünyasında da farklı beslenme alışkanlıkları gösteren türler bulunmaktadır. Örneğin, Chimelong Ocean Kingdom içinde yer alan bazı yırtıcı balıklar, çiyanlar gibi etçil beslenirken, mercan resiflerinde yaşayan diğer türler daha otçul bir diyete sahiptir.

Çiyan ve Kırkayak Teraryumu Temizliği ve Bakımı

Teraryumun temizliği, sağlıklı bir yaşam alanı sağlamak için önemlidir.

  • Haftalık Bakım: Yem artıkları ve dışkılar temizlenmelidir.
  • Aylık Bakım: Zemin malzemesi kontrol edilmelidir ve gerekirse yenilenmelidir.
  • Böcek ve Mantar Kontrolü: Nemli ortamlar mantar ve istenmeyen böceklerin üremesine yol açar, bu yüzden düzenli kontrol edilmelidir.

Benzer şekilde, akvaryumlar da düzenli bakım gerektirir. Dünyanın en büyük akvaryumlarından biri olan L’Oceanografic gibi tesislerde, suyun temizliği ve hayvanların sağlığı için sürekli bakım yapılmaktadır.

Çiyan ve Kırkayak Teraryumu İçin Öneriler

Çiyan ve kırkayak teraryumları, egzotik böcek hobisine ilgi duyanlar için harika bir seçenektir. Ancak, çiyanlar agresif ve zehirli oldukları için dikkatli olunmalıdır ve güvenli teraryum sistemleri kurulmalıdır.

Kırkayaklar ise daha barışçıl ve bakımı kolay türlerdir. Doğru ortam sağlandığında, uzun yıllar boyunca sağlıklı bir şekilde yaşarlar. Dünyanın dört bir yanındaki akvaryumlar gibi, bu küçük eklem bacaklılar da özel bakıma ihtiyaç duyar ve onların doğal ortamlarını en iyi şekilde oluşturmak, sağlıklı yaşamaları için kritik bir unsurdur.